Nyungwe National Park

Maandagochtend 16 juli zijn we om 7.30u vertrokken om de 50km van Cyangugu naar Nyungwe National Park af te leggen. Een rit waar we, door de relatief slechte weg en het bergachtige gebied, 2 uur over doen. Om 10.00u beginnen we aan een trail in het park, waar 3 uur voor staat. Je kunt in de park ook speciale Chimpansee-trackings doen, maar aangezien we beide deze apen al in hun natuurlijke leefomgevinghebben gezien op eerdere trips, kiezen we nu voor een “normale” boswandeling. Een boswandeling die ons door typisch tropische wouden voert. Altijd leuk om in dit soort omgevingen te wandelen, met bijzondere bomen en planten en typische oerwoudgeluiden. Een gids loopt met ons mee en geeft regelmatig uitleg over de planten en bomen in het park. Het eerste stukje richting de start van de trail lopen we over de hoofdweg. Hier hadden we gister al regelmatig patrouilles gezien van flink bewapende militairen. Ook nu komen we ze tegen en vragen aan de gids waarom zij hier rondlopen. Het antwoord vond ik niet geheel geloofwaardig: ze patrouilleren om gestrande automobilisten te helpen! Waarom heb je daar een mitrailleur voor nodig???? Volgens mij heeft het veel meer te maken met de nabijheid van Congo te maken en het feit dat Congolese rebellen nog wel eens de neiging hebben om iets te dicht bij de grens met Rwanda te komen. Onveilig voelen we ons er trouwens niet door. Integendeel….blij dat ze er zijn!

De hike is mooi maar duurt helaas slechts 2 uur. Volgens de gids omdat wij “strong people” zijn (ahum). Een andere wandeling zit er niet meer in, dus we zijn hier wat eerder klaar dan gepland. Toch was het weer een mooie ervaring om je weer even in de jungle te wanen. Na nog een drankje met uitzicht op de steile beboste hellingen, stappen we in de auto voor de rit terug naar Butare. Het eerste stuk nemen we 2 lifters mee, onderzoekers die in het park werken en naar een plaatsje net buiten het park moeten. Ze staan te wachten op een minibusje, maar aangezien er nauwelijks verkeer is en de busjes die langskomen meestal vol zitten, is de kans klein dat ze binnen een paar uur kunnen vertrekken. Wij hebben plaats genoeg en rijden tenslotte in een taxi ๐Ÿ™‚ Tijdens de rit het park uit, zien we nog weer veel L’Hoest Monkeys. Langs de weg zie je er meer dan in het bos zelf!

Rond 15.00u zijn we weer terug in Butare en leveren we de huurauto zonder schade weer in. Daarna is het tijd om te relaxen op ons eigen terrasje voor onze hotelkamer. We zitten nu in een ander hotel in Butare, waar de kamers allemaal een eigen terras hebben rond een soort tuintje. Erg relaxed! Onder het genot van een koud biertje zien we het langzaam donker worden en is er alweer een interessante dag voorbij. Maar niet voordat we nog 1 keer bij de Chinees hebben gegeten. Op speciaal verzoek van Floor, omdat ze in Uganda in 9 maanden nog geen afhaalchinees heeft kunnen vinden.

Vanaf morgen zijn we weer aangewezen op het openbaar vervoer. Iets wat tot nu toe onverwacht makkelijk werkt. Zo zijn we inmiddels tot de ontdekking gekomen dat er niet alleen minibusjes door Rwanda rijden, maar er ook een soort lijndiensten zijn tussen de grotere steden. Hiervoor kun je zelfs van te voren reserveren en reis je in ruimere en luxere bussen. En dat voor dezelfde prijs als een rit in een minibusje waar je opgevouwen inzit. Alhoewel ook dat zeker zijn charme heeft.

Morgen (voor de lezers: afgelopen dinsdag 17 juli) gaan we weer terug naar Lake Kivu, maar dit keer een stukje noordelijker. Hier schijnt een erg mooi en rustiek plaatsje te liggen, Kibuye genaamd. We zijn benieuwd…..

Met huurauto op pad

De afgelopen dagen was het, iets langer dan gepland, radiostilte vanuit Rwanda. Dat wil echter niet zeggen dat we niks beleefd hebben. In tegendeel: Rwanda blijft ons iedere dag weer verbazen. Oftewel in 1 woord: WAUW! Ik zal proberen jullie in een paar verschillende berichten bij te praten, aangezien het veel te veel is voor 1 verhaal.

Zoals in het vorige bericht gemeld, zijn we zondag afgereisd per huurauto naar Nyungwe National Park en Cyangugu (in het zuidwestelijke puntje van Rwanda aan de grens met Congo). Op zondagochtend heb ik de huurauto opgehaald en dat ging natuurlijk geheel op z’n Afrikaans. Mister Kalisa, de hotelmanager, was er nog niet en er stond ook nog geen auto klaar. Maar na een telefoontje was hij er binnen 10 minuten. Hij had een huurauto en de eigenaar van de huurauto bij zich. Het bleek dat hij een taxichauffeur zo ver had gekregen dat hij zijn taxi voor 2 dagen aan 2 Mzungu’s zou meegeven. Die man had dus een paar vrije dagen ๐Ÿ™‚ Er werd me netjes geshowed waar het reservewiel lag, gereedschap, gevarendriehoek en brandblusser (allebei wettelijk verplicht in Rwanda!). Ook liet hij me zien welke papieren ik aan de politie zou moeten laten zien, als we aangehouden zouden worden bij 1 van de vele controleposten. En toen was ik dus klaar voor vertrek. Ik was nog in de veronderstelling dat ik misschien mijn paspoort of rijbewijs zou moeten laten zien, dat ik borg zou moeten betalen of iets zou moeten ondertekenen. Helemaal niets van dit alles! Ik kon gewoon instappen en wegrijden. Hm…das misschien toch iets te veel vertrouwen!

De auto reed prima en met een rustig gangetje van zo’n 60 km per uur over de zeer goede en bijna lege weg zijn we op pad gegaan. Rwanda wordt ook wel het “land van de duizend heuvelen” genoemd. Nou…heuvelen….noem het maar gerust bergen. Zo ligt Nyungwe National Park bijvoorbeeld tussen 1.600 en bijna 3.000 meter. Tijdens de rit hebben we toch zeker de helft van die duizend heuvelen met onze taxi-voiture beklommen en afgedaald. Dat leverde schitterende uitzichten op over het gecultiveerde land. Bijna geen plekje is onbebouwd, waardoor er een letterlijk een soort lappendeken van akkertjes over de bergen ligt. Schitterend!

Minder schitterend was ons eerste stop: het genocide memorial in Murambi. Ook vandaag kunnen we er niet omheen. Dit memorial is het gruwelijkste van Rwanda (ja…het kan nog erger!). Tussen de 40.000-60.000 Tutsi’s zijn naar een technische school in Murambi gevlucht in de hoop daar veilig te zijn. Ook voor hun bleek deze hoop ijdel. De 24 gebouwen van de technische school werden omsingeld, waarna vervolgens granaten naar binnen werden gegooid. Vervolgens hebben de Hutu’s er 4 dagen de tijd voor genomen om alle overlevenden van deze 1e aanval af te slachten! Zo’n 1.800 van de slachtoffers liggen nu nog, zoals ze gevonden zijn, in de verschillende ruimtes. De lichamen zijn bewerkt met een soort kalk, waardoor ze niet geheel ontbonden zijn. Dit maakt het een afschuwelijke plek: je ziet de lichamen met nog wat kleren aan en in sommige gevallen nog een beetje haar. Maar het meest indrukwekkende is dat de huid nog niet in alle gevallen geheel weg is, waardoor je soms nog gezichtsuitdrukkingen kan herkennen. Gezichtsuitdrukkingen die pijn, angst en ongeloof uitstralen!

We werden hier rondgeleid door overlevenden, die toch tijdig naar het buitenland konden vluchten of aan de slachting zijn ontkomen doordat ze net deden alsof ze dood waren. Eรฉn van deze overlevenden was zijn hele familie kwijt geraakt en had zelf een duidelijk kogelgat in zijn voorhoofd. Met nog steeds veel pijn in zijn stem vertelt hij nu in het Frans en gebrekkig engels bijna dagelijks zijn verhaal aan zo’n 200 bezoekers per maand. Iedere keer wordt hij weer herinnerd aan de genocide en ziet hij wellicht zijn eigen vrouw tussen de 1.800 lichamen liggen…..

Na deze treurige en indrukwekkende stop zijn we verder gereden richting Nyungwe National Park. Want ook hier gaat het leven door! Zo gauw we het park binnenrijden, verandert de omgeving totaal. Geen lappendekens van akkertjes met bananenbomen, graan, mais, thee, koffie en andere gewassen meer, maar alleen nog maar tropisch bos. Ook dit is een genot om doorheen te rijden en al snel zien we de eerste apen. Een groep Bavianen zit rustig naast de weg te eten. Ook als wij stoppen en uitstappen blijven ze rustig zitten en gaan door met eten. Later zien we nog een hele mooie L’Hoest Monkey, een zwart aapje met een felwitte baard. Bij het information Centre van het park stoppen we even om uit te zoeken welke hike we de volgende dag zullen gaan doen. Vandaag doen we dat niet meer, omdat een hike zeker een paar uur duurt en we niet weten hoe lang het nog rijden is naar Cyangugu. We willen ten koste van alles voorkomen dat we in het donker moeten rijden. Met het onbekende terrein, de bochtige wegen en de slechte verlichting van weggebruikers, wil ik gewoon in het licht op de plaats van bestemming aankomen. Eigenlijk hadden we in het park willen overnachten, maar daar was geen plek meer. Hierdoor moeten we dus door naar Cyangugu, waar we over een beduidend slechtere weg met redelijk veel diepe gaten om 15.00u arriveren. Onderweg zijn we nog even bij een grote theeplantage gestopt om te genieten van het mooie heldere en felle groen van de theeplanten over de glooiende hellingen.

Cyangugu ligt werkelijk schilderachtig aan de oevers van Lake Kivu. Dit is geen klein meertje, maar kan gerust een binenzee genoemd worden: het vormt voor 100 km de grens met Congo, heeft een oppervlakte van 2.200 km2 en is maximaal 480 meter diep. Vanaf het terras van ons hotel kijken we uit over het meer met zijn kronkelende kustlijn. In de verte zien we de bergen van Congo liggen. We zijn op het terras gaan zitten en zijn er tot ’s avonds laat niet meer vanaf gekomen. Wat heeft Rwanda toch schitterende plekken!

Butare

Gisteren zijn we vanuit Kigali naar Butare gereisd, zo’n 135 km naar het zuiden. Sommige plaatsnamen zijn wat verwarrend, want enige tijd geleden heeft Butare een nieuwe naam gekregen. Officieel heet het nu Huye. Beide namen worden echter nog gebruikt.
We hebben de reis per minibusje gemaakt. Over de 135 km hebben we een kleine 2,5 uur gedaan en dit kostte maar liefst 2 euro! Meer heb ik er eigenlijk ook niet voor over, want 2,5 uur in een minibusje zitten is voor een lange Mzungu geen pretje. Het begon al bij het instappen. We namen plaats op de 2e rij, maar daar bleek ik niet tussen te passen ๐Ÿ™‚ Dus maar 1 rij naar voren, waar je iets meer ruimte voor je benen hebt. Ook daar zat ik echter helemaal klem. Vooral ook omdat ze hier in Rwanda nog meer mensen in een busje proppen dan in Uganda. Hier zitten op iedere rij minimaal 4 personen, waar dat in Uganda 3 is. Kleine kinderen, babies en bagage natuurlijk niet meegerekend, want daar is altijd nog wel een gaatje voor te vinden. Gelukking stapte halverwege iemand uit die voorin zat en kon ik daar gaan zitten. Vanaf dat moment was het zeer comfortabel, want je hebt รฉn beenruimte รฉn je hoeft maar met 3 mensen voorin te zitten.

Butare is, na Kigali, de 3e stad van Rwanda (we zijn er nog niet achter wat de 2e stad is) en heeft een kleine 100.000 inwoners. Hieronder zijn veel studenten, want in Butare is de nationale universiteit van Rwanda gehuisvest. Door de aanwezigheid van de studenten is het een levendige stad. Gisteren zijn we naar de universiteit gewandeld en hebben daar op de campus rondgekeken. Verder hebben we onze reisplannen wat moeten aanpasssen. Morgen vertrekken we namelijk naar Nwunghe National Park helemaal in het zuiden van Rwanda om (hopelijk) een heleboel aapjes te gaan kijken. We hadden gepland om daar in het park te overnachten, maar dat bleek niet meer mogelijk te zijn. De 2 guesthouses zaten al vol. Aangezien er verder in de directe omgeving nauwelijks overnachtingsmogelijkheden zijn en het ook nog eens lastig met openbaar vervoer te bereiken is, moesten we dus improviseren. Het is nu gelukt om een auto te huren, dus morgen gaan we met eigen vervoer! In Uganda zou ik dat niet aangedurfd hebben, maar aangezien hier de wegen zeer goed zijn en de rijstijl van de Rwandezen redelijk netjes is, zal het hier geen probleem zijn.

We rijden morgen dus naar het nationale park, gaan daar rondkijken en rijden vervolgens door naar Cyangugu. Dit ligt ruim 50 km buiten het park aan Lake Kivu, een erg groot en mooi meer dat de grens met de Democratische Republiek Congo vormt. Hier hebben we een hotelletje gevonden met uitzicht over het meer. Maandag rijden we dan weer naar Nwunghe National Park om nog een hike te doen en vervolgens gaan we terug naar Butare.

Vandaag zijn we naar het nationale museum geweest, dat ook hier in Butare is. Het is een voor Afrikaanse begrippen zeer modern museum, dat door Belgiรซ gefinancierd is. Nu eens geen stoffige tentoonstelling met verkleurde foto’s in smerige vitrines. Maar een mooi opgezet overzicht over het vroegere leven in Rwanda. Verder hebben we nog een grote kathedraal bezocht, dus het was vandaag echt een cultureel dagje.

Zoals jullie gemerkt hebben, is het tot op heden geen probleem om te internetten. Hier in Butare zitten er binnen een straal van 100 meter van ons hotel 3 internetcafe’s. De komende 2 dagen zal dat niet het geval zijn, dus er volgt even een korte radiostilte. Hopelijk kan ik jullie dan maandag weer bijpraten over onze avonturen in het Nwunghe National Park!

Wat eten we vandaag?

Na alle ellende van de genocide is het wel weer even tijd voor een wat luchtiger stukje. Wellicht vragen jullie je af wat je zoal te eten krijgt als je op vakantie gaat naar Uganda en Rwanda. Nou…dat zal ik jullie vertellen.

In tegenstelling wat je misschien zou verwachten, is het eten hier prima! Onder de voorwaarde dat je het je kunt veroorloven (In Rwanda betekent dat, dat je metz’n 2-en maximaal 10 euro kwijt bent voor een uitgebreid diner inclusief drank….en dan heb je best duur gegeten). Aangezien wij in deze gelukkige omstandigheid verkeren, heb ik hier al meerdere keren zitten smullen. Zo heb ik in Kampala al Indisch, Thais, Turks en Mexicaans gegeten, zijn we gisteravond hier in Butare naar de plaatselijke Chinees geweest (heerlijke sweet & sour pork) en hebben we vanmiddag bij een boulangerie lekkere verse broodjes gekocht ๐Ÿ™‚ In Kigali zijn we naar de plaatselijke “Starbucks” geweest, die daar Bourbon Coffee heet. Heerlijk gelunched met verse sapjes en smoothies. Een Rwandese specialiteit zijn brochettes….vlees aan een stokje….heerlijk! Maar ook een snelle snack in de vorm van bijvoorbeeld een tosti met kaas en (verse) ananas is hier op veel plaatsen te krijgen.

Dan de drank: ook dat gaat prima ๐Ÿ™‚ Er zijn in Rwanda 2 lokale biermerken, waarvan ik Primus het lekkerste vind. Wellicht speelt hier ook mee dat het in flessen van 0,72 liter geserveerd wordt! Met het warme en zonnige weer drinkt dat lekker weg. En als je een “small bottle” bestelt, dan zetten ze er standaard direct 2 neer. Dus drinken zal je! ๐Ÿ™‚ Naast de lokale bieren, zijn ook Heineken en Amstel overal verkrijgbaar. Maar das natuurlijk niet interessant. Ook wijn is hier prima te krijgen. Dus ’s avonds bij het eten bestellen we ook nog wel eens een lekker rood wijntje. Al met al hebben we dus niks te klagen!

We maken er een sport van om zoveel mogelijk verschillende restaurantjes uit te proberen en tot nu toe hebben we nog geen 2 keer bij dezelfde eettent gegeten. Erg leuk om te doen en iedere keer is het weer afwachten waar je terecht komt. Soms is dat bij een echt lokaal tentje, waar ze nog schrikken als er blanken binnen komen lopen. Als de eerste schrik dan over is, wordt er vooral gegiecheld en gelachen om die rare mzungus! Bij dit soort tentjes drinken we meestal alleen maar een drankje. Qua eten is het namelijk niet zo interessant. Je kunt er over het algemeen kiezen uit Matoke met beans, Matoke met rijst of Matoke ๐Ÿ™‚ Matoke is 1 of ander prakje dat gemaakt wordt van bananen. Het vult erg goed, maar smaakt nergens naar. We hebben 1 keer in Banda, de sloppenwijk in Kampala, gelunched en daar heb ik het gegeten. De arme lokale bevolking eet dit bijna dagelijks, omdat dit het enige voedsel, naast vers fruit, dat ze zich kunnen veroorloven.

Tot zover onze culinaire belevenissen ๐Ÿ™‚ In het volgende stukje zal ik iets vertellen over Butare, waar we nu zijn, en onze plannen voor de komende dagen.

Genocide

Hoe positief mijn vorige stukje over Kigali ook was, je kunt hier niet weglopen voor de verschrikkelijke historie van dit land. Een historie die in 1994, nog maar 13 jaar geleden!, een dieptepunt bereikt met de genocide. Hierbij zijn meer dan 1 miljoen mensen (meer dan 10% van de totale bevolking) op een gruwelijke manier vermoord, of beter gezegd…afgeslacht. Dit gebeurde voor het oog van de camera’s en voor het oog van de rest van de wereld, die echter niet ingreep als gevolg van politieke belangen en bureaucratie. Er is veel literatuur over de genocide beschikbaar en ik kan iedereen aanraden hier eens iets over te lezen (ik kan enkele titels aanbevelen, just ask). Het is pijnlijk om te lezen hoe perfect voorbereid en gepland deze genocide was (zo was er in de aanloop naar 1994 regelmatig “geoefend” en was het inmiddels zo goed uitgedacht dat er 1.000 mensen per 20 minuten vermoord konden worden!), het is eng om te lezen hoe propaganda (zelfs na de 2e wereld oorlog) bevolkingsgroepen zo tegen elkaar op kan zetten en het is genant om te lezen hoe de rest van de wereld dit heeft laten gebeuren.

Vlak voordat ik hiernaar toe ging, heb ik de film Hotel Rwanda nog eens gekeken. Hotel Rwanda is eigenlijk Hotel des mille Collines, dat hier midden in het centrum staat. We zijn er de 1e dag direct even langs gelopen en het is heel raar om dan, met de beelden van de film voor ogen, op een plek te staan waar 13 jaar geleden iemand met gevaar voor eigen leven een groot aantal Tutsi’s van een zekere dood heeft gered. Dat rare gevoel heb ik de afgelopen dagen meerdere keren gehad. We zijn namelijk bij 3 Genocide Memorials geweest. Wat ik daar heb gezien was zo indrukwekkend en gruwelijk dat ik niet goed weet hoe ik dit op de juiste manier kan beschrijven. Het is namelijk nauwelijks te beschrijven!

We zijn woensdag eerst naar het Gisozi Genocide Memorial in Kigali gelopen. Hier liggen meer dan 250.000 slachtoffers begraven die in een periode van slechts 3 maanden vermoord zijn. Nog steeds worden de restanten van lichamen gevonden en hier bijgezet. Bij dit memorial is een education centre waar de hele aanloop naar de genocide, de genocide zelf en de gevolgen ervan met tekst en beeld worden toegelicht. En dit is erg schrokkend. Het ging de Hutu’s, die een meerderheid vormen in Rwanda, er namelijk niet alleen om om de Tutsi’s, die lang door het Duitse en later Belgische koloniale bestuur als superieur waren aangemerkt, geheel uit te roeien. Dit moest ook nog op de meest pijnlijke manier gebeuren. Dit hield o.a. in dat Tutsi’s met machettes (hakmessen) bewerkt werden, ledenmaten afgehakt werden, vrouwen en kinderen op gruwelijke wijze verkracht werden (bij voorkeur door met HIV besmette mannen. Mochten de vrouwen of kinderen het onverhoopt toch overleven, dan zouden ze uiteindelijk alsnog aan de gevolgen van aids overlijden, zo was het idee) en kinderen en babies net zo lang tegen een muur werden gegooid tot ze dood waren.
Ik vond het aangrijpend om de video’s te zien, waarin overlevenden hun verhaal doen, om foto’s van babies en kinderen te zien met daarbij stukjes tekst over hoe hun karakter was, wat hun lievelings spelletje of eten was en…op welke gruwelijke manier ze gedood zijn. Als je vervolgens ook nog een documentaire ziet, waarin Dallaire, de Canadese commandant van het VN-leger dat destijds in Kigali aanwezig was, vertelt dat er vooraf gewaarschuwd is en hoe de VN geweigerd heeft in te grijpen, dan is het allemaal nauwelijks te bevatten.

Er bleek woensdag toevallig ook een dodenherdenking te zijn bij het memorial. Een zeer grote groep van zeker meer dan 1.000 nabestaanden kwam in een stille tocht in de brandende zon vanuit de stad naar het memorial gelopen om bloemen te leggen bij de massagraven. Ook dit was weer indrukwekkend om mee te maken.

Donderdag zijn we naar 2 dorpjes zo’n 30 km buiten Kigali geweest. In Nyamata en Ntarama hebben we 2 kerken bezocht waar respectievelijk 10.000 en 5.000 Tutsi’s vermoord zijn. Zij waren naar de kerken gevlucht in de hoop daar veilig te zijn. Helaas bleek dit een illusie. De Hutu’s waren op de hoogte van de schuilplaatsen en hebben de deuren van de kerken op slot gedaan. Vervolgens zijn er handgranaten naar binnen gegooid. Doordat er zoveel mensen opeen gepakt zaten in de 2 kerken, werd niet iedereen hierdoor gedood. De overlevenden zijn vervolgens alsnog met machettes afgeslacht.
De kerken zijn nog precies als 13 jaar geleden. Alleen de lichamen van de vermoorde Tutsi’s zijn verwijderd. Bloedvlekken, kleding, sierraden en andere bezittingen ligger er nog. Daarnaast zijn er massagraven, waarvan enkele toegankelijk zijn. Hier zie je honderden skeletten en tientallen doodskisten vol met overblijfselen. Ook weer iets om stil van te worden…..Maar ook erg goed dat dit op deze manier aan de wereld wordt getoond. Eigenlijk zouden zoveel mogelijk mensen dit moeten zien om vervolgens tot de, in mijn ogen, enig mogelijk conclusie te komen: deze waanzin mag nooit meer gebeuren. Helaas werd dit ook na de 2e wereldoorlog gezegd, zijn er wereldwijde organisaties (waaronder de VN!) die zich hiervoor inzetten….en gebeurt het op dit moment weer in Dafur….

Als je dit gezien hebt en als je de cijfers hebt gehoord (99.9% van de bevolking heeft ernstig geweld gezien, 80% heeft iemand in zijn familie verloren tijdens de genocide, 70% heeft daadwerkelijk moorden gezien etc. etc) dan vraag je je af hoe deze mensen, Tutsi’s en Hutu’s, weer vreedzaam samen kunnen leven. Want bijna iedereen van 13 jaar en ouder die je op straat tegenkomt, is op รฉรฉn of andere manier slachtoffer of dader.
Eรฉn van de manieren waarop men het probeert te verwerken, is het houden van lokale volkstribunalen. Daders kunnen, in ruil voor strafvermindering, voor hun eigen lokale tribunaal een bekentenis afleggen. Zowel in Nyamata als in Ntarama hebben we deze tribunalen gezien. De daders staan terecht in roze overalls en doen hun verhaal op een centrale plek in het dorp. Gewoon buiten, vaak onder een boom, waar de lokale gemeenschap in een grote kring omheen staat. In Ntarama gebeurde dit zelfs direct naast de memorial. Het leek erop, voor zover wij dat van een afstandje konden beoordelen, dat dit op een waardige manier gebeurt.
Daarnaast ziet men in dat men samen verder moet om Rwanda weer op te bouwen. Dit wordt heel mooi verwoord in het volgende motto dat ik bij het memorial in Kigali las:

“There will be no humanity without foregiveness, there will be no foregiveness without justice, but justice will be impossible without humanity”

Kigali…wat een stad!

In mijn vorige berichtje had ik al kort gemeld dat we in Kigali zijn aangekomen. Hoe we daar terecht zijn gekomen en wat we er tot nu toe van vinden, heb ik nog niet verteld. Bij deze…

Rond 0.00u op 10 juli zijn we met volle bepakking bij Floor weggelopen. Door het late tijdstip waren er geen Boda-boda’s beschikbaar. De weg omhoog naar Ntinda moest dus te voet worden afgelegd. Ook weer een aparte ervaring, omdat je nu het avond/nachtleven ziet. Wat overdag winkeltjes zijn, zijn ’s avonds woonkamers. De mensen zitten buiten rond een klein vuurtje en zijn gewoon wat aan het praten of naar een transistor radiootje aan het luisteren.

Aangekomen in Ntinda nemen we een zogenaamde “special hire”. Dit zijn particulieren die voor taxi spelen. We kunnen het niet echt eens worden over de prijs, maar op dit late tijdstip hebben we weinig alternatieven. Dus we laten ons toch maar voor de te hoge prijs van 5,50 euro (!) naar de busterminal rijden.
Het vertrek van de bus stond voor 02.00 AM gepland en voor het eerst sinds mijn verblijf in Afrika gebeurde er iets volgens schema! Met slechts 10 minuten vertraging zijn we vertrokken. Voor Afrikaanse begrippen is dit ruim op tijd ๐Ÿ™‚ Wij zijn de enige mzungu’s in de bus, die natuurlijk weer helemaal vol zit. Er zitten zelfs mensen in het gangpad. Niet echt comfortabel voor een trip van ruim 8 uur. Het is een goede keuze geweest om de nachtbus te nemen. Niet alleen is het een VIP-bus met relatief veel beenruimte (net iets minder dan economy class in het vliegtuig), maar vooral is er nauwelijks verkeer op de weg. De bus hoeft dus geen fietsers en boda-boda’s te ontwijken en nauwelijks langzame vrachtwagens (vlak voor heuveltoppen of onoverzichtelijke bochten) in te halen. Dat schiet dus lekker op. Door de vele gaten in de weg en de vele bochtige wegen in het heuvelachtige Ugandese landschap, zit je echter niet echt rustig. Van slapen komt dan ook weinig.

Precies volgens schema zijn we om 8.00u bij de grens met Rwanda. Daar wordt het even hectisch. Iedereen sprint de bus uit en gaat in de rij staan voor de Ugandese douane. Wij zijn niet zo snel en staan dus achteraan.Formuliertje invullen, paspoort laten zien, stempel erin en we mogen langs de slagboom een stukje niemandsland in. Hier worden we direct besprongen door allerlei mannen die aanbieden om geld te wisselen. Om wat Rwandees geld te hebben voor een taxi in Kigali wisselen we allebei 10 euro. Het geld wordt uit je handen gegraaid en er wordt veel te weinig weer ingestopt terwijl iedereen loopt te schreeuwen en aan je zit te trekken. Oftewel…je wordt genaaid waar je bij staat! Zo kreeg ik in eerste instantie een paar honderd Rwandese Francs, terwijl 1 euro al z’n 740 RFR waard is! Na veel gedoe is het me uiteindelijk gelukt om 7.000 RFR te krijgen, een redelijke koers.

Bij de Rwandese douane moesten we weer een formuliertje invullen, paspoort laten zien, visum checken en stempel in het paspoort. Maar toen was het dan ook echt zo ver…we mochten Rwanda in! Alhoewel…dat dachten we….want eerst moest onze bagage nog gecontroleerd worden. De rugzakken moesten open en werden aan een grondige inspectie onderworpen. Wij dachten dat naar drugs, wapens of andere illegale goederen gezocht werd. Maar wat bleek…er werd gecontroleerd of we plastic tasjes bij ons hadden. Want dunne plastic tasjes mogen toch echt het land niet in! In Rwanda geldt namelijk vanaf 2005 een verbod op dunne plastic tasjes om iets aan de vervuiling te doen. En dat is een hele goede ontwikkeling. Veel Afrikaanse landen liggen namelijk bezaaid met plastic, omdat je in iedere winkel standaard zo’n ding krijgt. In Rwanda dus niet en dat is ook direct te zien….de bermen en wegen zijn relatief schoon. Hoe vervoer je hier dan je boodschappen? Bij de supermarkt kun je je boodschappen in een papieren zak stoppen. Waar je overigens ook nog eens voor moet betalen. Prima!

En dat is niet het enige dat hier opvalt. Het begon direct bij de grens al: er ligt strak asfalt met belijning! Alle grote wegen naar en van Kigali zijn prima berijdbaar en ook in Kigali ligt veel asfalt zonder noemenswaardige gaten. Een verademing vergeleken met Uganda! Ook is de waterafvoer goed geregeld d.m.v. grote drainagekanalen langs de wegen. Drainagekanalen die ook nog een schoon zijn doordat er dus weinig afval op straat ligt. En oh ja….er hangen in Kigali zelfs prullenbakken op straat…ook dat is een geheel nieuwe ervaring in Afrika.
Dan de Boda-boda’s: dat zijn hier allemaal goede motoren. De berijders dragen hesjes met nummers (ze zijn dus geregistreerd) en dragen een helm. En…ze hebben allemaal een 2e helm bij zich voor hun passagier. Het moet niet gekker worden! Dat wordt het echter wel….als we achter op een motor zitten, valt het op dat iedereen zich netjes aan de snelheid houdt, voorrang verleent als dat nodig is en zelfs stopt voor verkeerslichten en zebrapaden! In Kampala heeft men het concept van verkeerslichten en voetgangersoversteekplaatsen nog niet echt begrepen en moet je vaak rennen voor je leven. We vallen dus van de ene verbazing in de andere. Wat een structuur en organisatie hier! Deze stad is echt een voorbeeld voor Afrika! Een voorbeeld dat laat zien dat iets meer structuur en regels dus wel degelijk mogelijk is in Afrika. En dat je daarmee een zeer prettige een leefbare stad kunt creeeren. Natuurlijk is er ook hier veel armoede (Rwanda is armer dan Uganda) en zijn de leefomstandigheden voor een groot deel van de bevolking absoluut niet goed. Maar we zijn ook in een arme wijk van Kigali geweest en ook daar is de vervuiling een stuk minder, zijn de hoofdwegen redelijk goed geasfalteerd en ziet het afwateringssysteem er goed uit. Allemaal zaken die in Uganda een stuk slechter zijn.
Wat tenslotte nog opvalt, is dat de mensen proberen Engels te praten, ondanks het feit dat Frans, na Rwandees, de voertaal is. Dat kom je maar weinig tegen in franstalige landen. In Rwanda wordt echter op de basisschool al begonnen met zowel Franse als Engelse les. Het “wat en hoe in het Frans”-boekje heb ik dus nog niet nodig gehad ๐Ÿ™‚ (alhoewel dat ook komt, doordat Floor zich redelijk verstaanbaar kan maken in het Frans).

Het lijkt erop dat de ontwikkeling die in Kigali zichtbaar is het enige positieve gevolg is van de genocide. Na de genocide in 1994 lag dit land namelijk in puin. Meer dan 1 miljoen mensen is vermoord, de infrastructuur was compleet vernield en Rwanda was letterlijk door de rest van de wereld in de steek gelaten. Het land, en dus ook Kigali, moest opnieuw worden opgebouwd. En aangezien de westerse landen er achter kwamen dat ze toch wel een heel dubieuze rol gespeeld hebben in de aanloop naar en tijdens de genocide was geld geen probleem. Rwanda is de afgelopen 10 jaar overspoeld door hulporganisaties en regeringen met zeer grote budgetten om hun, terechte, schuldgevoel af te kopen. Met als gevolg dat de wederopbouw van dit land (in ieder geval qua infrastructuur) zo op het eerste gezicht en al wandelend door Kigali zeer voorspoedig lijkt te verlopen. Ik ben erg benieuwd hoe dit in de rest van Rwanda zal zijn. Kigali is echter een absolute aanrader. Al was het alleen al om zijn verse stokbroodjes en croissantjes ๐Ÿ™‚

Inmiddels hebben we ook meer gezien en gehoord over de genocide. Dat heeft 2 zeer indrukwekkende dagen opgeleverd. Meer hierover in een volgend bericht.

Rwanda, here we are!

Even heel kort….We zijn vanochtend, na een voorspoedige nachtelijke busrit, in Kigali, Rwanda aangekomen. En de eerste indrukken zijn zeer positief! Minder hectisch dan Kampala, zeer gestructureerd, lekker relaxed sfeertje en…..verse croissants ๐Ÿ™‚ Het hotel dat bovenaan ons lijstje stond, was helaas volgeboekt. Maar ieder nadeel heb z’n voordeel: recht tegenover dat hotel was net een nieuw hotel geopend met mooie ruime kamers, grote badkamer, een internetcafe en zeer vriendelijke mensen. Hier gaan we ons de komende 2 dagen zeer zeker vermaken. Wordt vervolgd….